Met enige regelmaat vertel ik mensen nog steeds het verhaal van mijn zoon en het poppetje van de week. Ik vertel dit met trots én ter illustratie dat dingen ook anders kunnen zijn dan je denkt.
Kuddegedrag
Mijn zoon was 5 jaar oud en zat in de kleuterklas bij juf Elly. Een lieve juf die het tot haar persoonlijke uitdaging had gemaakt om alle nieuwe 4 –jarige schaapjes zo snel mogelijk in de kudde te krijgen. Zo snel mogelijk rust en ruimte om lekker met elkaar te werken. Juf Elly had al vaker aangegeven dat het met mijn zoon toch wel lang duurde voordat hij zich voegde in de kudde. ‘Het ontbreekt hem aan kuddegedrag’ verzuchtte ze dan, om zich vervolgens suf te piekeren over hoe ze hem in de pas kon laten lopen. U leest het waarschijnlijk al tussen de regels door, haar streven was niet helemaal de mijne….
De achtbaan
Om haar verhaal kracht bij te zetten gebruikte ze graag voorbeelden. ‘Ik heb de opdracht gegeven om het poppetje van de week te tekenen, zodat ik kan zien hoe goed ze al kunnen tekenen’ vertelde ze me op de zoveelste middag na school ‘en nou heeft hij een achtbaan getekend’ Ik zei te herkennen dat hij inderdaad veel met kermis en achtbanen bezig was. ‘Ja’ zei ze, ‘hij wil ook gewoon niet luisteren, want toen ik hem vertelde dat dit toch niet de opdracht was zei hij ‘maar ik heb het poppetje ook getekend. De achtbaan gaat alleen zo hard dat je hem niet kan zien……’
Harry
Misschien heeft u ook een collega, een medewerker, een kind in de klas, die anders kijkt dan u. Waarvan u denkt hoe moet ik het in godsnaam brengen zodat hij ook meegaat in de koers die wij uitzetten. Ik werk veel met Deep Democracy en daar noemen we deze persoon Harry!
Degene die anders is, anders doet, anders kijkt. We worden er vaak ongemakkelijk van. Harry blokkeert de vooruitgang, brengt verkeerde energie in de groep, doet gewoon raar. Herkenbaar? Net zoals de juf van mijn zoon, met alle goede intenties van dien, gaan we hard aan de slag om Harry in de kudde te krijgen. En als dat niet lukt haken we af, we negeren Harry gewoon of de goede intenties van eerst zijn nu bestraffingen geworden.
Dilemma tussen struktuur en vrijheid
Hoe spannender het wordt, hoe meer we de controle willen houden en hoe strakker we worden op de struktuur. Ons blikveld vernauwt en we verklaren gedrag van anderen die anders doen als onwil of weerstand. Het effect is helaas maar al te vaak dat de betreffende persoon zich terugtrekt, stil wordt, niet meer het beste van zichzelf geeft. Daarmee hebben we Harry buitengesloten en zijn we tegelijkertijd een stem, energie, een ander geluid verloren. Niet alleen bij deze persoon, maar ook bij anderen die hun eigenheid en ondernemerschap inhouden, ze hebben via Harry ervaren dat het niet gewenst is.
Overwin uzelf – wees een OEN
Mijn zoon veranderde van school en ontmoette een juf die op onderzoek uitging. Op onderzoek om te ontdekken waar hij blij van werd, hoe hij dacht én waar hij goed in was. Het effect was dat niet alleen mijn zoon zich gezien voelde en het beste van zichzelf ging geven, ook de juf ging genieten. Van de eigenheid, de creativiteit en van het ontdekken hoeveel bijzondere kinderen ze eigenlijk in de klas had en hoe wijs en ondernemend ze samen waren.
Mijn vraag aan u – die medewerker, collega, dat kind dat anders is, ga het gesprek ’s aan als een OEN. Open, Eerlijk, Nieuwgierig. Overwin uw vooroordelen, durf het ongemakkelijk te laten zijn en laat u verrassen.
De poppetjes in de ogen!
Als juf of leidinggevende kunt u het verschil maken! Door een voorbeeld te zijn in OEN gedrag creëert u ruimte waarin uw teamleden elkaar ontdekken in plaats van bestrijden. Creëert u een team met levensenergie met teamleden die het beste van zichzelf durven geven. Een team dat elkaars poppetjes in de ogen ziet….